Węglowodany to niezbędny składnik pokarmowy naszej
codziennej diety. Są one najłatwiej dostępnym źródłem energii, ponieważ można
je znaleźć dosłownie wszędzie: w pieczywie, makaronach, ziemniakach, mleku,
sokach… Niestety to co dobre szybko się kończy, tak też jest z węglowodanami, które
dostarczając nam energię bardzo szybko się wyczerpują. Przyjrzyjmy się im
dokładniej…
„DOBRE" I "ZŁE" WĘGLOWODANY
Ze względu na zawartość cukrów prostych w cząstce
węglowodany dzielimy na PROSTE (glukoza, fruktoza, galaktoza, laktoza,
sacharoza) i ZŁOŻONE (skrobia, glikogen, błonnik). Naukowcy udowodnili, że węglowodany złożone są dużo bardziej zdrowe od
tych prostych! :) (dlatego też, często można spotkać diety nisko-węglowodanowe).
Podczas trawienia węglowodanów nasz organizm rozbija cząsteczki na pojedyncze. Węglowodany
złożone przez to, że składają się z wielu cząsteczek ich trawienie trwa dłużej
i wolniej są wchłaniane do układu krążenia. Właśnie dlatego, węglowodany proste
nie sprzyjają naszej diecie i zdrowiu.
FUNKCJE WĘGLOWODANÓW:
- najbardziej ekonomiczne, przyswajalne i dostępne źródło
energetyczne (1 g węglowodanów dostarcza 4 kcal, co jest równoważne z 17,2 kJ
energii),
- właściwa ich podaż sprzyja przyswajaniu wapnia,
- są źródłem błonnika pokarmowego, który pełni bardzo wiele
funkcji, z których najważniejsze to regulacja metabolizmu i detoksykacja
organizmu,
- oddziałują na zmysły – biorą udział w tworzeniu smaku,
barwy, konsystencji, struktury produktów spożywczych,
- końcowe produkty ich przemiany (dwutlenek węgla, woda) są
łatwe do usunięcia z organizmu,
- wpływają na przebieg procesów przemiany tłuszczów w ustroju
: „tłuszcze spalają się w ogniu węglowodanów” – reakcje węglowodanów
umożliwiają spalanie tłuszczy do końca (cykl Krebsa, cytrynianowy),
- stanowią substrat do wytwarzania elementów strukturalnych
komórek lub substancji biologicznie czynnych,
- wchodzą w skład DNA i RNA, przez co uczestniczą w ekspresji
genów, modyfikacji białek i regulacji
metabolizmu komórkowego,
- funkcja zapasowa - u ludzi energia magazynowana jest w
postaci glikogenu,
- funkcja transportowa - u ludzi funkcję transportową stanowi
glukoza,
- węglowodany nieoczyszczone wpływają na gospodarkę
wodno-elektrolitową poprzez zmniejszanie wydalania wielu jonów; w nerce glukoza
stanowi podstawowy element wielu pomp jonowych,
- prawidłowe funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego, kom.
szpiku i krwinek czerwonych, które nie mogą korzystać z innych źródeł energii.
·
ILE WĘGLOWODANÓW POWINNIŚMY DOSTARCZAĆ ORGANIZMOWI?
W żywieniu ludzi zdrowych z węglowodanów powinno pochodzić
55-65% całkowitej energii dziennej racji pokarmowej. Większość spożywanych
cukrów powinny stanowić węglowodany złożone,
nie mniej niż 130 g dziennie.
Należy pamiętać, że nawet przy silnej chęci odchudzania nie powinno schodzić
się poniżej określonego minimum.
Dziennie powinniśmy przyjmować od 20 do 40 g
błonnika, który reguluje stabilizuje naturalną florę bakteryjną i
odpowiada za uczucie sytości.
·
SKUTKI NIEDOBORU WĘGLOWODANÓW:
- przyspieszony rozpad białek (zarówno tkankowych jak i
dostarczanych z pożywieniem),
- utrata kationów (głównie Na),
- odwodnienie (utrata
H2O).
Minimalne spożycie wynosi 100-130g.
·
SKUTKI NADMIARU WĘGLOWODANÓW:
- zwiększone ryzyko
wystąpienia próchnicy (gdy nie umyjemy zębów po spożyciu tych cukrów),
- zwiększone ryzyko zachorowania na choroby
sercowo-naczyniowe, miażdżycę, nadciśnienie,
- może dojść do niedoboru Ca, Fe, Cu i Zn.
PODSUMOWUJĄC...
Ważne jest aby produkty nie były zbyt mocno przetworzone.
Przy ominięciu węglowodanów prostych i wyeliminowaniu ich całkowicie z diety
można stracić kilka zbędnych kilogramów, lecz nie na długo. Bez popadania ze
skrajności w skrajność i wyeliminowaniu części produktów z węglowodanami
prostymi i zastąpienie ich produktami z węglowodanami złożonymi, (np. ryż
zastępujemy kaszą) schudniemy zdrowo i przede wszystkim z minimalnym
zagrożeniem wystąpienia efektu jo-jo.